Op
het programma staan Baal Shem, three
pictures of chassidic life van Ernest Bloch, Trio in d
van Alexander von Zemlinsky, Hebraic
Fantasy van Leo Ornstein en het Trio on
yiddish folksongs van Leonard
Leutscher.
De
oorspronkelijk Zwitserse Ernest Bloch
componeerde Baal Shem, three pictures from
Chassidic life in 1925, het jaar dat hij Amerikaans staatsburger werd. Bloch
zei zelf over de joodse kleur van zijn muziek: het is niet mijn wens en ook niet
mijn doel om Joodse muziek te reconstrueren of om mijn werk op authentieke
melodieën te baseren. Ik ben geen archeoloog; voor mij is het meest belangrijk
goede en integere muziek te maken. Alexander von Zemlinsky werd in 1871
in Wenen geboren en sterft, gevlucht voor de nazi’s in 1942 in Verenigde
Staten.Gedurende zijn leven werd
hij bijzonder gewaardeerd als componist, maar ook als leraar en dirigent. Zijn
composities zijn een authentieke getuigenis van de turbulente muzikale
ontwikkelingen in Europa tussen 1890 en 1940.Johannes Brahms was zo onder de indruk van het trio in d mineur van
Zemlinsky dat hij onmiddellijk zijn uitgever Simrock adviseerde het werk uit te
geven.
Het gezin waarin Leo Ornstein
(1893-2002) werd geboren, vluchtte in 1906 voor het antisemitisme vanuit Oekraïne
(toen nog Rusland) naar de Verenigde Staten.Leo, zoon van een Joodse cantor, begon als wonderkind-pianist en werd
tussen 1910 en 1925 beschouwd als de belangrijkste pianist/componist in de
Verenigde Staten. Een tijdlang was hij het ‘enfant terrible’ van de
Amerikaanse muziekwereld, omdat hij werken van moderne componisten alsSchoenberg, Debussy , Ravel en ook van zichzelf bij het Amerikaanse
publiek introduceerde, dat daar niet altijd blij mee was. Ultramodern vond men
hem. Ernest Bloch zei ooit over hem: “de enige componist in Amerika die
positieve tekenen van genialiteit laat zien”. Zijn Hebraic
Fantasy is een prachtig stuk met duidelijk impressionistische klanken. Hij
componeerde het in 1929 ter ere vande
50e verjaardag van Albert Einstein.
In 2008 was het Orion Ensemble finalist en prijswinnaar van het International
Jewish Festival in Amsterdam. Het ensemble kreeg de prijs voor een compositie
van Leonard Leutscher, de pianist van
het gezelschap, gebaseerd op het Jiddische Ale Brider. Geïnspireerd door deze en andere Jiddische songs
voltooide Leutscher in de zomer van 2010 zijn Trio on yiddish folksongs, waar Ale Brider het laatste deel van
vormt. Het is een aangrijpend stuk geworden met een grote thematische samenhang.
Première op het Joods Cultureel Festival 2010 te Apeldoorn!
Bij
de opening van het festival door de Amerikaanse Ambassadeur Mrs. Fay
Hartog Levin zal haar het 1e exemplaar van een heel bijzondere, nieuwe
Joodse CD (&DVD) worden aangeboden.
Deze
CD is het resultaat van de samenwerking tussen het Orion Ensemble,
finalist en prijswinnaar van het Eerste Internationale Joodse Muziek
Concours, en chazzan Tom Fürstenberg, na enkele jaren van samen muziek
maken. Leonard Leutscher, de begaafde arrangeur / componist van het
Orion Ensemble, werd gegrepen door de "Joodse sound", en
componeerde nieuwe klassieke arrangementen voor bekende joodse liturgie en
liederen. Het
resultaat is verbluffend: de traditionele, herkenbare melodieën
uitgebreid en verrijkt door de virtuositeit en de rijkdom van het
klassieke pianotrio. In
het verleden is
chazzan
Tom Fürstenberg door veel mensen gevraagd om een meezingen-CD te maken
met bekende Joodse liederen, om deze te leren (mee)zingen. Daarom
is besloten om ook instrumentale versies aan de CD toe te voegen, evenals
een meezing-DVD met Nederlandse sjoelen als achtergrond en de liedteksten
onderin beeld.
*
Op de CD
zijn dus alle
nummers in twee versies
beschikbaar:
1. De oorspronkelijke volledige versies met zang 2. De instrumentale versies zonder zang,
die u kunt gebruiken om uzelf te begeleiden zodra
u ervaren genoeg bent om dit zonder
hulp van de meezing-dvd te doen
*
Op de DVD
vindt u de teksten in twee verschillende versies: 1. Geschreven in de oorspronkelijke
Hebreeuwse letters 2. Geschreven in de getranscribeerde
versie met Latijnse karakters
Beide versies kunnen worden gebruikt om het vocale deel van de liederen
te oefenen. De teksten verschijnen als ondertitels in
beeld, en veranderen
precies op het juiste moment en met de juiste snelheid van kleur.Net
als op de CD kunt u op de DVD kiezen tussen de full
version en de instrumentale versie zonder de zanger.
Op de 2e dag van het festival, zondag
24 oktober, zal van 14:45-16:00u mbv de meezing-DVD een workshop gegeven
worden door de artiesten zelf: het Orion Ensemble en Tom Fürstenberg.
Tevens bestaat er dan de mogelijkheid tot aanschaf van de CD+DVD (slechts
€15,-).
De film The Chosen (NL: Uitverkoren) is gebaseerd op het gelijknamige boek van Chaim Potok, en gaat over twee religieuze joodse jongens die na een dramatisch incident tijdens een honkbalwedstrijd vrienden van elkaar worden. Danny Saunders is een streng orthodoxe jood afkomstig uit een gesloten Chassidsche sekte die anti-Israël is. Reuven Malter behoort tot conservatieve stroming die zionistisch georiënteerd is en meer openstaat voor de denkbeelden van de moderne westerse beschaving.
Danny's vader is rabbijn en leider (Tsaddiek) van een chassidische gemeenschap (niet duidelijk wordt om welke gemeenschap het gaat). Danny is voorbestemd om zijn vader op te volgen. Hij is een genie en kan een groot religieus leider (Tsaddiek) worden. Zijn vader voedt hem in stilte op. Er wordt alleen met elkaar gesproken tijdens religieuze studie. Maar vanwege zijn genialiteit raakt Danny steeds meer geïnteresseerd in profane studie, vooral de psychologie (Freud).
Na het honkbalincident waarbij Reuven aan zijn oog gewond raakt komt Danny Reuven opzoeken in het ziekenhuis. De ontmoeting is kil. Maar Reuvens vader speelt een bemiddelende rol. Hij blijkt Danny te kennen van diens geheime bezoekjes aan een bibliotheek. Hij hielp Danny met het zoeken van profane literatuur. Dankzij de bemiddeling ontstaat een hechte vriendschap tussen Reuven en Danny. Reuven komt terecht in Danny's wereld en ontdekt dat daar grote vijandschap is tegen de zionistische aanhangers. Eén van die vijanden is Reuvens vader. Daarom wordt Reuven ook met argusogen bekeken. Eigenlijk is rabbijn Saunders tegen de vriendschap tussen zijn zoon Danny en Reuven, maar hij staat het aanvankelijk oogluikend toe. Reuven krijgt zelfs religieus onderricht. Danny wordt echter steeds meer tot Reuvens wereld aangetrokken. De aangrijpende wijze waarop rabbijn Saunders reageert en daarin zijn wijsheid tegenover Danny gestalte geeft, maakt
The Chosen tot een meeslepende film (en boek).
Deze bijzondere film zal worden ingeleid door Sanne
Terlouw
Zwarte komedie over de Joodse professor Larry Gopnik van het bekende filmduo Ethan en Joel Coen.
Als de vrouw van Larry een scheiding aanvraagt omdat ze verliefd is geworden op een wat stabielere collega, valt zijn leven uit elkaar. Hij heeft een werkloze, gehandicapte broer die het huis niet wil verlaten, zijn kinderen spenderen bakken met geld en komen regelmatig in de problemen. Tenslotte kan hij eigenlijk alleen maar kijken naar zijn mooie buurvrouw die regelmatig naakt in de achtertuin ligt te zonnen. Hij probeert met hulp van
rabbijnen te veranderen in een wat serieuzere man, in de hoop dat zijn vrouw Judith bij hem terugkeert zodat alles weer bij het oude wordt.
Joel en Ethan Coen, ook wel bekend als de gebroeders Coen, is een Amerikaans filmmakersduo, vooral bekend van eigenaardige postmoderne misdaadkomedies en films noir als Raising Arizona, Fargo, The Big Lebowski en O Brother, Where Art Thou?.
De broers regisseren, produceren en schrijven hun eigen films.
In 2007 werd hun “No Country for Old Man” bekroond met maar liefst vier Oscars, voor beste film, beste script en beste regie en beste mannelijke bijrol.
Deze eveneens bijzondere film zal worden
ingeleid door Sanne Terlouw.
(USA
1981)